Sommigen vinden het jammer, anderen zijn opgelucht: we hebben afgesproken geen algemene beschouwingen te houden. Die heeft de raad al gehouden bij de Perspectiefnota op 9 juli van dit jaar. Sneu voor het college is wel dat we nu al die positieve zaken en loftuitingen over zijn beleid niet uitgebreid kunnen bezingen. Maar aan het slot van de bijdragen van onze fracties komen we hierop terug.
Wij hebben gezien dat dit college wederom hard geraakt is. Eerder door het verlies van wethouder Marjan Sijperda en nu door de ernstige ziekte van wethouder Harry Stomphorst. Een woord van grote bewondering voor de wijze waarop dit collegeteam hiermee is omgegaan en omgaat: met menselijke aandacht en warmte in de menselijke sfeer en tegelijkertijd met continuïteit en professionaliteit in het werk voor onze inwoners. Natuurlijk wensen wij Harry Stomphorst alle sterkte toe.
Lees hieronder onze gehele bijdrage
Sportaccommodaties
We zijn heel blij met de verwerking van onze motie over de sportaccommodaties bij de Perspectiefnota. Samen met de fractie van de CU hebben wij als GroenLinks/PvdA deze motie opgezet. Wij hebben onze nek uitgestoken. De dekking met een verhoging van de onroerendzaakbelasting met 2% (voor 2026-2030) kan zeker politiek moedig genoemd worden. We maken terecht geld vrij voor de broodnodige verbetering van sportaccommodaties. Inwoners krijgen duidelijk waar voor hun geld. Sportaccommodaties zijn immers van belang voor hun gezondheid en gezelligheid en voor de leefbaarheid van onze dorpen. Gelukkig heeft deze belangrijke motie een ruime meerderheid gehaald. We vinden het stoer van het college dat het deze motie zo goed en snel uitvoert. De directe aanleiding was nijpende situaties van de tennisvereniging de Mepsche, sportcentrum Eekeburen en vv Zevenhuizen met FCC de Spartanen. Hoe staat het nu met deze situaties?
Armoedebestrijding
We zijn ook blij dat het college de motie van ons en de CU over extra geld voor het werk van Humanitas heeft uitgevoerd. Die werd door een zeer grote meerderheid van deze raad gesteund. Het gaat dan om het werk van Humanitas bij onder meer preventie bij armoedeproblemen, schulden, opvoeding. Zo kunnen we de armoede –een zeer belangrijk doel in onze visie—verder helpen bestrijden. Daarbij vragen we nog eens aandacht voor de energiearmoede van 1700 huishoudens in onze gemeente: dat zijn meer dan 3400 mensen!
Regiomarketing
Alweer in 2021 heeft de raad de “Visie recreatie en toerisme” vastgesteld. Daarin wordt aangegeven dat er eigenlijk €120.000, = per jaar nodig is voor gebieds- of regiomarketing. Daar is het nooit van gekomen. Vanuit de sector recreatie en toerisme in onze gemeente wordt aangegeven dat Westerkwartier nu op dit punt tot verdere uitvoering van de Visie moet komen. Andere regio’s dreigen ons helemaal voorbij te streven. Dit is het momentum. De investeringen van afgelopen jaren worden tenietgedaan als we nu niet doorpakken. In termen van het college gaat het dus om de O van onuitstelbaar. Vandaar ons amendement samen met VZ Westerkwartier om hier een extra impuls aan te geven.
Regels
Ons valt de laatste maanden op dat er door inwoners intenser geklaagd lijkt te worden over de regels. Enkele voorbeelden: in de Wenakker-vergadering een agrariër die een bouwvergunning van de gemeente heeft, maar niet kan bouwen omdat hij geen milieuvergunning van de provincie heeft; het buurthuiskamer Aduard dat zich bezig moet houden met Bibop-vragen en een vrijwilligersdorpswinkel die alleen brood mag verkopen omdat ze toevallig in een molen een plek heeft gevonden. Voor inwoners zijn deze aanvragen echt ingewikkeld, ze worden er horende dol van. Aanvragen en vergunningen lijken niet op elkaar aan te sluiten. Dat moet snel beter, want deze situatie voedt het cynisme over de overheid. Wij zouden zeggen: college laat werken vanuit de klassieke slogan van de belastingdienst: “Leuker kunnen we het niet maken, wel gemakkelijker”. Laat ambtenaren denken vanuit inwoners. Dat gebeurt wel meer dan een paar jaar geleden, maar nu wordt het cruciaal. Vandaar onze motie Regelneef.
Wonen
We begonnen onze algemene beschouwingen op 9 juli met optimisme en de positieve voortgang op veel terreinen. Daarna was ons eerste punt niet voor niets wonen. We hebben toen een motie Fonds bevordering woningbouw Westerkwartier ingediend. Op een toezegging van de wethouder dat er een heel verhaal aankomt, hebben we die motie niet in stemming laten brengen. Misschien zijn de antwoorden op deze vragen te goed verstopt in de begroting. Kan het college daarom nog even duidelijk mondeling aangeven wat nu de stand van zaken is? Het gaat immers om een van de belangrijkste uitdagingen van nu n in de komende jaren: voldoende woonruimte voor al die mensen op de lange wachtlijsten. Interessant geen antwoord op technische vragen aantal gebouwde woningen per kern. We komen daar inde motie dashboard op terug.
Een belangrijk deel van de voorwaarden voor de bouw wordt door de landelijke overheid bepaald. In de motie Realisatiestimulans vragen we aandacht voor de hoogte van het impuls-bedrag. Die is voor het noorden des lands bij lange na niet voldoende vanwege de andere prijzen van bestaande huizen hier.
Verder maakt netcongestie op veel plekken nieuwbouw onmogelijk. Het college doet alles om de netbeheerder de verzwaring van het net nog sneller voor elkaar te krijgen, maar dat doet iedereen en helpt maar een beetje. Je kunt er ook fundamenteel anders naar kijken met de vraag waarom we ons geheel afhankelijk maken van dergelijke aansluitingen. Laten we huizen maken die geen net nodig hebben. Of misschien zelfs ook geen riolering en waterleiding. Dat kan inderdaad wel. Vandaar onze motie energiezelfvoorzienende huizen. Tegelijkertijd moeten we oppassen dat ongebreidelde woningbouw op bepaalde plekken niet ons unieke landschap aantasten.
Financiën
We vinden het jammer dat we op een aantal punten met onverwachte extra uitgaven komen te staan: de buitendienst en Groupcard. Daar zijn afdoende en verklaringen van externe invloeden voor. Het college merkt het op en rapporteert het: keurig in control dus. We willen wel een stapje dieper en dat is ook toegezegd door het college. Je kunt je naar aanleiding van de overschrijding buitendienst afvragen in welk stadium de raad een rol heeft. Het gaat dus niet om het in control zijn in de gangbare term. Het college heeft procedures en een concern controller, wethouder van financiën. De raad heeft een auditcommissie, de accountant is van de raad en heeft een rekenkamer. De provincie houdt toezicht. Het systeem van borging staat stevig. Maar het gaat om voorspelbaarheid, betrokkenheid, aandacht en gedrag, vooral bij incidenten en inbreuken van buiten. Daar hebben we even meer tijd voor nodig dan deze behandeling.
Verder blijven wij -gezien de af en toe grote verschillen tussen begroting en bestuursrapportages- hameren op een betere en snellere rapportage van de voortgang van de uitvoering: van groot belang bij scherpere keuzen en krimp van middelen. Dat moet met de huidige stand van de techniek niet moeilijk zijn. In eerste instantie gaat het om de interne informatie. Die is weer de basis voor het kunnen volgen door de raad. Wij noemen dit in de wandeling maar even het project dashboard. Dat hoeft zeker niet de vorm van het dashboard te hebben, maar wel die functie te vervullen. De antwoorden over dit doel zijn niet scherp genoeg: de ene keer duurt het nog twee jaar, bij een andere gelegenheid vier jaar, weer op een ander moment wordt gezegd “Daar zijn we mee bezig.” Wij hoeven niet in geuren en kleuren op de hoogte te zijn van de dagelijkse gang van zaken, maar we willen gewoon een beknopt projectplan. Neem ons mee. Vandaar onze motie Project Dashboard.
We zijn blij met de politieke moed van het college om het ravijnjaar te vermijden door scherper en flexibeler te begroten. Al jaren hebben wij hiervoor gepleit. Fijn dat het college deze koers nu inslaat. Het is een trendbreuk. Daarmee redden we heel wat sectoren van zware bezuinigingen. De twee O’s helpen daarbij: Onontkoombaar en Onuitstelbaar zijn logisch en helpen. Wij blijven bepleiten er een derde O eraan toe te voegen: Onvervreemdbaar (niet overgenomen door een ander).
Lauwerscollege
Het zijn geen algemene beschouwingen, maar het is wel de bespreking van de laatste begroting van B&W. Graag gebruiken wij daarvoor als symbool een strategisch en betekenisvol project als geslaagd voorbeeld van deze periode: de bouw van het nieuwe gebouw van het Lauwers College in Grijpskerk.
We zijn heel erg blij met de daadkracht die het bestuur en directie van het Lauwers College en ons college hierbij laten zien. Het wordt een plaatje van een school! Bovendien liggen er prachtige kansen voor verbindingen met sport, basisonderwijs en andere dorpsactiviteiten.
De betekenis: wij vinden onderwijs van vitaal belang voor de veerkracht van onze dorpen, duurzame, langjarige en betrouwbare partnerschappen zijn hierbij nodig.
De betekenis: een beleid van trouw en vasthoudendheid zijn nodig voor dit soort echte vooruitgang.
De betekenis is ook: met de vluchtigheid van X en de waan van de dag bouw je geen scholen en leg je geen fundament voor de toekomst. De betekenis: een politiek van lange lijnen is nodig, niet die van amechtigheid.
Of in deze tijd van vele miljarden extra voor defensie, griezelige drones en onheilspellend wapengekletter in enkele zinnen van het gedicht “Wat we verdedigen” van dichter der Nederlanden, Babs Gons:
“(…..) defensie begint bij kinderen
genoeg bieden om terug te kunnen veren
een stem te geven in toekomstplannen
de straat de plek te laten zijn
waar je je mag laten horen
voor je idealen
een land dat zich wapent
begint bij ontwapenende ontmoetingen
buiten bubbels
buiten het isolement van dat ene mens
in de nabijheid van vele anderen (….)”
Het was een gedicht voor Prinsjesdag van dit jaar.
Het kon minder
Dus, college van B&W, laten we het op z’n Westerkwartiers zeggen: het kon minder! Of met een beetje zelfspot in stadse frats-taal: dit is het beste college van B&W dat Westerkwartier ooit gehad heeft, in ieder geval tussen 2022 en 2026.